Việt Nam là nơi rất tiềm năng cho mô hình kinh doanh theo chuỗi vì tầng lớp trung lưu mới nổi tăng, thu nhập bình quân của người dân tăng, dân số trẻ, sức mua tăng…Đây là tiềm năng lớn cho lĩnh vực phân phối bán lẻ, đặc biệt là mô hình kinh doanh theo chuỗi.
Đầu tháng 7/2019, VTV có bản tin dự đoán về thị trường F&B năm 2019 bắt đầu có dấu hiệu suy yếu. Nếu như ngành thực phẩm và dịch vụ ăn uống (F&B) của Việt Nam từ sau năm 2014 đã tăng trưởng mạnh mẽ, với mức trung bình 18%/năm, thì gần đây, theo những số liệu mới nhất, những cái tên sừng sỏ trên thị trường này đều cho thấy dấu hiệu giảm tốc.
Nhiều dự đoán cho thấy năm 2019, thị trường F&B sẽ chững lại. Giai đoạn "trăng mật" đã kết thúc và các chuỗi sẽ phải tái cơ cấu để tìm động lực tăng trưởng.
Chuỗi nhà hàng Món Huế sụp đổ, bài học đắt giá cho Startup Việt
Công ty Huy Việt Nam Group Limited hiện có các thương hiệu Món Huế, Phở Ông Hùng, Cơm Thố Cháy, Great Bánh Mì, Phở 99 và TP Tea.Vào thời kỳ đỉnh cao, công ty đã tuyển dụng hơn 2.500 nhân viên trên toàn quốc và phục vụ 47.000 khách hàng mỗi ngày.
Ầm ĩ những ngày qua chính là chuỗi nhà hàng Món Huế với hơn 70 điểm bán trên toàn quốc đã chính thức đóng cửa một cách bất ngờ. Ngoài các nhà cung cấp giăng băng rôn đòi nợ với con số thiệt hại chưa thống kê hết lên đến hơn 50 tỉ còn có nhóm các nhà đầu tư lớn của Công ty Huy Việt Nam. Các nhà đầu tư vừa thay mặt công ty tiến hành các thủ tục pháp lý khởi kiện ông Huy Nhật, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Công ty tại Tòa án Nhân dân TP.HCM.
Các thành viên của nhóm bao gồm: ADV Partners, AIF Capital, F&H Fenghe, Fortress Investments, Gryphus Capital và Welkin Capital. Kể từ năm 2013 đến nay, nhóm các nhà đầu tư nói trên đại diện cho một nhóm các quỹ đầu tư tư nhân quốc tế đã đầu tư vào Huy Việt Nam với tổng số vốn hơn 70 triệu USD.
Đại diện nhóm nhà đầu tư cho biết, việc khởi kiện này này nhắm tới ông Huy Nhật và các cộng sự, bao gồm bà Ngô Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Điều hành của Công ty TNHH Nhà hàng Món Huế, liên quan đến cáo buộc vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm của người quản lý, các giao dịch bất thường và có thể có yếu tố lừa đảo; theo đó ông Huy Nhật đã chiếm dụng một lượng lớn tiền mặt và tài sản.
Báo cáo tài chính của Công ty TNHH Nhà hàng Món Huế ghi nhận đến cuối năm 2018, công ty này có khoản lỗ lũy kế gần 107 tỉ đồng. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nói họ không biết được thực tế này. Ông Huy Nhật đã cung cấp cho các nhà đầu tư các báo cáo tài chính cho thấy việc kinh doanh đang tăng trưởng và thu về lợi nhuận.
Nhiều thương hiệu thuộc Công ty TNHH Huy Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh đã dừng hoạt động kinh doanh sau khi chuỗi cửa hàng Món Huế đồng loạt đóng cửa.
Mới đây, công ty định giá thương hiệu Brand Finance đã công bố Những thương hiệu nhà hàng giá trị nhất thế giới dựa trên các đánh giá tính từ cả năm 2018 đến đầu năm 2019. Theo đó, Top 10 thương hiệu F&B đắt giá nhất hành tinh được lộ diện, trong đó, đáng chú ý là có đến 8/10 thương hiệu nổi tiếng nhất đang hoạt động tại Việt Nam.
#1. Starbucks
#2. McDonald’s
#3. KFC
#4. Subway
#5. Domino’s pizza
#6. Pizza Hut
#7. Dunkin’s Donut
#8. Burger King
Bản tin VTV dự đoánh về ngành F&B năm 2019
Những lùm xùm liên tục với Món Huế và ông chủ Huy Việt Nam đang cho thấy khả năng trở lại của chuỗi nhà hàng này không mấy tích cực. Một số chuyên gia cho rằng vấn đề của Món Huế, cũng như nhiều chuỗi F&B (ngành thực phẩm và dịch vụ ăn uống) đã rời khỏi thị trường, là năng lực quản lý không theo kịp với tốc độ mở rộng quy mô.
"Nhiều người nghĩ làm chuỗi nhà hàng cũng đơn giản như quản lý một quán phở, nhưng thực tế không phải như vậy. Kinh doanh F&B là một quá trình rất phức tạp, bao gồm quản lý sản xuất như một cửa hàng ăn, chăm sóc khách hàng như một công ty dịch vụ và cách thức bán lẻ hiệu quả để đảm bảo hiệu suất kinh doanh", ông Dương Nguyễn, Tổng giám đốc DCorp R-Keeper Việt Nam nói. Ở quy mô nhỏ, vấn đề quản trị chưa tác động rõ rệt đến những mô hình F&B, nhưng khi quy mô mở rộng trên 50 cửa hàng, đặc biệt là sau khi nhận những khoản đầu tư lớn, rủi ro sẽ tăng lên đáng kể.
Là người làm trong ngành F&B lâu năm, ông Dương cho biết đã gặp nhiều trường hợp, những ông chủ của chuỗi F&B sẵn sàng trả giá cao hơn thị trường để tranh cướp một mặt bằng đẹp, dù không thực sự cần đến, hay thuê tới hàng chục nhân viên cho một cửa hàng mà đáng ra chỉ cần 4 người là có thể vận hành trơn tru.
Phóng sự Truyền hình Nhân dân: Khởi nghiệp trong lĩnh vực ẩm thực: Dễ mà khó
Nhìn vào số liệu tài chính của Món Huế, những con số đánh giá hiệu suất kinh doanh cũng phần nào đã cho thấy điều tương tự. Gia tăng chi phí quá nhanh, trong khi hiệu suất hoạt động không tăng lên tương ứng có thể là lý do khiến một chuỗi nhà hàng này sụp đổ.
Tăng tốc từ năm 2015 sau khi nhận khoản đầu tư lớn từ các quỹ ngoại, hệ thống này nâng số lượng nhà hàng lên gấp nhiều lần. Tuy nhiên, mở rộng với quy mô lớn cũng là lúc chuỗi nhà hàng này bắt đầu thua lỗ. Nguyên nhân chủ yếu là lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh, dù cao, cũng không bù nổi chi phí bán hàng quá lớn.
Ba năm gần nhất, doanh thu của Món Huế đạt xấp xỉ 200 tỷ đồng mỗi năm, nhưng lợi nhuận từ mức gần 300 triệu đồng năm 2016 đã chuyển sang lỗ 54 tỷ năm 2017 và lỗ tiếp 50 tỷ đồng năm 2018.
Chuỗi nhà hàng này giữ được biên lợi nhuận gộp ở mức cao, nhưng chi phí bán hàng thậm chí còn tăng cao hơn doanh thu. Hai năm gần nhất, chi phí bán hàng của Món Huế lần lượt là 162 và 176 tỷ đồng, chiếm từ 80 đến 90% doanh thu. Trong ba năm gần đây, doanh thu của chuỗi này gần như đi ngang nhưng chi phí bán hàng tăng 53%.
Trước khi xảy ra bê bối về nợ nhà cung cấp, nợ lương nhân viên, đóng cửa hàng loạt cửa hàng, Món Huế và Huy Việt Nam từng là cái tên sáng giá trên thị trường F&B (ngành thực phẩm và dịch vụ ăn uống). Liên tiếp trong ba năm từ 2013 đến 2015, với quy mô chỉ 14 cửa hàng, Huy Việt Nam đã huy động được hàng chục triệu USD. Mark Mobius, đại diện của quỹ Franklin Templeton đã rót 15 triệu USD vào Huy Việt Nam năm 2015, cho biết, quyết định đầu tư khi đó đến từ "hướng đi và tầm nhìn của đội ngũ lãnh đạo hệ thống này".
Bắt đầu huy động vốn từ đầu năm 2013 với 3 triệu USD trong vòng gọi vốn đầu tiên. Bước ngoặt lớn nhất đến với công ty này hai năm sau đó khi hoàn tất vòng gọi vốn vòng series C với số tiền 15 triệu USD (hơn 300 tỷ đồng) từ Templeton Strategic Emerging Markets Fund IV do nhà đầu tư huyền thoại Mark Mobius quản lý.
Với tổng số tiền huy động được lên tới 65 triệu USD trong ba lần gọi vốn, Huy Việt Nam nhanh chóng trở thành một "thế lực" mới trên thị trường ẩm thực khi tăng quy mô ba thương hiệu chính là Phở Ông Hùng, Món Huế và Cơm Express lên gấp 7 lần, từ 14 cửa hàng năm 2014 lên 110 cửa hàng vào cuối năm 2015. Nói với VnExpress khi đó, Mark Mobius cho biết, ẩm thực là một trong những lĩnh vực hấp dẫn mà quỹ đầu tư của ông luôn quan tâm. Đồng thời, tỷ phú này khẳng định "sẽ rót thêm vốn cho Huy Việt Nam bất cứ thời điểm nào nếu họ cần".
Một năm sau quá trình mở rộng, Huy Việt Nam tiếp tục gây xôn xao trên thị trường khi FinanceAsia tiết lộ, công ty này đã có kế hoạch nộp hồ sơ đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán Hong Kong. Ngoài mục đích đưa cổ phiếu ra thị trường quốc tế, FinanceAsi cũng cho biết Huy Việt Nam muốn huy động thêm 100 triệu USD để mở rộng lĩnh vực kinh doanh.
